Wprowadzenie na mocy tzw. „ustawy covidowej” specjalnych rozwiązań dla cudzoziemców przebywających w Polsce w istotny sposób wpłynęło na pobyt obcokrajowców w Polsce. Rozwiązania te obowiązują już ponad dwa lata, ale wiele wskazuje na to, że przepisy te mogą chylić się ku końcowi. Dnia 30 września br. weszły w życie przepisy wydłużające ustawę covidową do końca października. To, jak obecnie wygląda sytuacja cudzoziemców i co się zmieni po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego, omawiamy w niniejszym artykule.
Pandemia koronawirusa wymusiła wprowadzenie licznych zmian w obowiązujących przepisach. Kiedy ogłoszono stan epidemii, do bloku najważniejszych regulacji z całą pewnością zaliczono te dotyczące statusu cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kryzysowa sytuacja utrudniła mobilność obcokrajowców między Polską a ich państwami ojczystymi. „Ustawa covidowa”, wychodząc naprzeciw uzasadnionym potrzebom cudzoziemców wprowadziła dla nich wiele ułatwień dotyczących ich pracy oraz pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Do najważniejszych założeń „ustawy covidowej” w zakresie specjalnych przepisów dla cudzoziemców należy w szczególności wydłużenie: tytułów pobytowych, terminów do składania wniosków o udzielenie różnego rodzaju zezwoleń, w tym na pobyt czasowy, a także wydłużenie terminów opuszczenia kraju w przypadku obcokrajowców, co do których toczyły się takie postępowania.
Jednym z największych udogodnień przewidzianych dla obywateli innych państw jest wydłużenie z mocy prawa okresów ważności dokumentów pobytowych, czyli przedłużenie legalnego pobytu cudzoziemców.
Tytuł pobytowy to dokument uprawniający do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polski lub (innego kraju UE), m.in.:
Przepisy ustawy stanowią, że jeżeli ostatni dzień ważności takiego tytułu pobytowego przypada w okresie stanu epidemii lub zagrożenia epidemiologicznego, okres pobytu uznawany za legalny zostaje przedłużony do momentu upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego stanu, który obowiązywał jako ostatni. Jako, że obecnie stan epidemii w Polsce został już uchylony, obowiązuje stan zagrożenia epidemiologicznego.
Udogodnienia te dotyczą obcokrajowców, którzy wjechali do Polski przed ogłoszeniem stanu epidemii, tj. 14 marca 2020 r.
Podobnie jak dokumenty pobytowe, specjalne przepisy regulują przedłużenie okresów ważności zezwoleń uprawniających cudzoziemca do wykonywania pracy w Polsce.
Dzięki „ustawie covidowej” przedłużeniu na takich samych zasadach jak tytuły pobytowe, ulegają dokumenty legalizujące pracy, m.in.:
Kolejnym ułatwieniem dla obywateli innych państw jest wydłużenie terminów do składania wniosków o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na:
a także wniosków o przedłużenie wizy.
Cudzoziemcom przyznaje się prawo złożenia takich wniosków do 30 dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego.
Wydłużeniu ulega także pobyt w ramach ruchu bezwizowego cudzoziemców, którzy przebywali w Polsce przed ogłoszeniem stanu epidemii, tj. 14 marca 2020 r.
Z uwagi na wyjątkową sytuacją, jaką było (i jest) zagrożenie koronawirusem, przedłużono z mocy prawa terminy do opuszczenia (w tym dobrowolnego) terytorium Rzeczypospolitej Polski cudzoziemców, co do których toczyło się postępowanie w sprawie zobowiązania do powrotu. Dotyczy to zarówno dobrowolnego opuszczenia kraju, jak i przymusowej deportacji.
W związku z wprowadzeniem ustawy specjalnej wynikającej z zagrożenia koronawirusem, zawieszono również obowiązek wykonywania okresowych badań medycyny pracy. Obecnie termin na wykonanie badań lekarskich został wydłużony do 180 dni po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego.
Nie należy mylić stanu epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego – są to dwa odrębne pojęcia!
Zgodnie z przepisami ustawy specjalnej, stan epidemii wprowadza się na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii, natomiast stan zagrożenia epidemicznego oznacza, że na danym obszarze istnieje jedynie ryzyko wystąpienia epidemii i w każdej chwili może on zostać przekształcony w stan epidemii, jeśli statystyka zakażeń koronawirusem uzasadni taką decyzję i niezbędne będzie wdrożenie działań w celu jej opanowania.
Od momentu odwołania stanu epidemii na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 16 maja 2022 r. obowiązuje stan zagrożenia epidemicznego – po jego odwołaniu i niewprowadzeniu stanu epidemii, zaczną swój bieg terminy, o których była mowa powyżej.
Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego stan zagrożenia epidemicznego uległ wydłużeniu do dnia 31 października 2022 r.
Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce przyniesie istotne zmiany w sytuacji przebywających na terytorium RP cudzoziemców i zatrudniających ich pracodawców.
Przede wszystkim, zaczną swój bieg terminy do złożenia wniosku o udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały itd. Będą również biec terminy ważności tytułów pobytowych już posiadanych przez cudzoziemców – dotyczy to m.in. okresów ważności wiz posiadanych przez cudzoziemca czy kart pobytu. Wykonaniu ulegać będą również decyzje zobowiązujące cudzoziemców do opuszczenia terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego będzie miało skutki w stosunku do pracodawców zatrudniających obcokrajowców. Wraz z zakończeniem obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego, pracodawcy będą musieli zadbać o legalność pracy świadczonej przez swoich pracowników zza granicy. Swoją ważność będą bowiem tracić w ustawowym terminie wydane wcześniej zezwolenia i oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, których ważność uległa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego przedłużeniu. Kluczowe w tym zakresie będą m.in. regulacje zawarte w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.Istotne jest to, że nieco inaczej, z oczywistych względów, jawi się sytuacja pobytu obywateli Ukrainy, regulowana obecnie ustawą dotycząca konfliktu zbrojnego.
admin 
