Polski rynek pracy stoi u progu bezprecedensowych zmian. Po ponad dwóch dekadach od uchwalenia ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, Sejm przyjął poprawki Senatu do dwóch kluczowych ustaw: o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Obecnie dokumenty oczekują już tylko na podpis Prezydenta RP, a ich wprowadzenie w życie zmieni fundamentalnie zasady funkcjonowania polskiego rynku pracy oraz zatrudniania obcokrajowców.
Dla pracodawców, którzy korzystają z potencjału pracowników zagranicznych, kwiecień będzie czasem intensywnych przygotowań do implementacji nowych przepisów. Ustawy wchodzą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, co oznacza, że prawdopodobnie zaczną obowiązywać już od maja 2025 roku. To stosunkowo niewiele czasu na dostosowanie procedur i procesów wewnętrznych do nowych wymogów prawnych.
Nowe wymogi dla agencji pracy tymczasowej
Szczególnie istotne zmiany dotyczą agencji pracy tymczasowej, które kierują cudzoziemców do pracy. Nowa ustawa wprowadza kluczowy warunek: agencje zatrudnienia będą musiały wykazać się co najmniej 2-letnim doświadczeniem w świadczeniu usług pośrednictwa pracy lub pracy tymczasowej, aby móc kierować do pracy cudzoziemców wymagających zezwolenia na pracę.
W praktyce przepisy nakładają następujące obowiązki:
Dla podmiotów już wpisanych do rejestru i świadczących takie usługi przed wejściem w życie ustawy przewidziano pewne ułatwienia:
Ustawa wprowadza również precyzyjne warunki, w których Marszałek województwa wykreśla podmiot z Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia (KRAZ). Najważniejsze przypadki dotyczą:
Przepisy te znacząco zaostrzają wymogi wobec agencji zatrudnienia i zwiększają nadzór nad ich działalnością, co ma szczególne znaczenie w kontekście kierowania cudzoziemców do pracy.
Nowa ustawa wprowadza szereg rozwiązań mających na celu uszczelnienie systemu legalizacji pracy i pobytu.
Elektronizacja procedur i zwiększenie kontroli
Jedną z najważniejszych zmian jest pełna elektronizacja procedur związanych z wydawaniem zezwoleń na pracę – od momentu złożenia wniosku aż po odbiór decyzji. Cyfryzacja ma przyspieszyć procesy i zredukować biurokrację, ale jednocześnie usprawni wymianę informacji między instytucjami zaangażowanymi w proces legalizacji.
Ustawa wprowadza również:
Nowe obowiązki notyfikacyjne pracodawców
Ustawa nakłada na pracodawców obowiązek przekazywania organowi, który wydał zezwolenie lub wpisał oświadczenie do rejestru oświadczeń, kopii umowy z cudzoziemcem w języku polskim za pomocą systemu teleinformatycznego przed powierzeniem pracy (obowiązek ten nie dotyczy powiadomień dla obywateli Ukrainy pracujących na podstawie przepisów specustawy).
Ponadto pracodawcy będą zobowiązani do powiadamiania organu wydającego zezwolenie w następujących sytuacjach:
W przypadku zezwoleń na pracę:
W przypadku oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi:
Warto podkreślić, że wskutek powiadomienia o niepodjęciu lub zakończeniu pracy wpis oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń ulega unieważnieniu z mocy prawa. Ma to istotne znaczenie praktyczne dla planowania zatrudnienia.
Lokalne ograniczenia zatrudniania obcokrajowców
Nowością jest przyznanie starostom uprawnienia do określania listy zawodów i rodzajów pracy, w których nie będą wydawane zezwolenia na pracę cudzoziemcom zamierzającym podjąć zatrudnienie na terenie danego powiatu. Mechanizm ten ma stanowić elastyczne narzędzie ochrony lokalnego rynku pracy, szczególnie w przypadku zwolnień grupowych czy likwidacji dużych zakładów pracy.
Ten nowy instrument zastąpi dotychczasową procedurę tzw. testu rynku pracy, która była uciążliwa dla pracodawców i często nieefektywna.
Zmiany dla agencji pracy tymczasowej
Po uwzględnieniu poprawek Senatu, agencje pracy tymczasowej będą mogły zatrudniać cudzoziemców również na podstawie umów cywilnoprawnych, a nie tylko umów o pracę, jak pierwotnie zakładano. Jest to istotna zmiana, która pozwoli na zachowanie elastyczności w zatrudnieniu, przy jednoczesnym wprowadzeniu mechanizmów kontrolnych.
Konsekwencje zatrudniania cudzoziemców bez zezwolenia
Zaostrzenie kar za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców wymaga szczególnej ostrożności i staranności w procesach rekrutacyjnych i legalizacyjnych. Kara grzywny sięgająca 50 tys. zł za każdy przypadek nielegalnego zatrudnienia może stanowić poważne obciążenie finansowe, szczególnie dla mniejszych firm.
Dodatkowo, nowe przepisy ułatwiają współpracę między instytucjami kontrolnymi, co zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia nieprawidłowości. Warto rozważyć implementację wewnętrznych mechanizmów kontrolnych i regularnych szkoleń dla pracowników odpowiedzialnych za zatrudnianie cudzoziemców.
Audyt procesów legalizacyjnych
W obliczu nadchodzących zmian, zachęcamy do przeprowadzenia kompleksowego audytu wszystkich procedur związanych z zatrudnianiem cudzoziemców w organizacji.
Warto rozważyć również wdrożenie systemów wspomagających realizację tych zadań. Zachęcamy do zapoznania się z funkcjonalnością naszego systemu – Moduł Obsługi Cudzoziemców (MOC), który usprawnia zarządzanie procesami legalizacyjnymi i automatyzuje powiadomienia wymagane przez nowe przepisy.
Ustawa o rynku pracy i służbach zatrudnienia oraz ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP stanowią przełomowe zmiany w polskim systemie zatrudnienia. Dla pracodawców korzystających z pracy cudzoziemców oznaczają one konieczność dostosowania procesów wewnętrznych i przygotowania się na zwiększone wymogi formalne.
Wdrożenie nowych przepisów może stanowić wyzwanie, ale odpowiednie przygotowanie pozwoli nie tylko uniknąć potencjalnych sankcji, ale również zwiększyć efektywność procesów legalizacyjnych w firmie.
admin 
